Egzekucja komornicza a wypłata – co może zająć komornik?
Budzik wyrwał Cię z łóżka o 6:30, kawę zrobiłeś już niemal z zamkniętymi oczami. W drodze do pracy, siedząc w tramwaju, sięgasz po telefon, żeby zerknąć, czy przelew z pensją już „wpadł”. Kwota wygląda podejrzanie nisko… a w historii rachunku widać słowo, którego nikt nie chce oglądać: „Zajęcie komornicze”. Brzmi jak scenariusz z filmu? Niestety, to codzienność tysięcy Polek i Polaków.
W tym wpisie rozkładam na czynniki pierwsze, ile i co dokładnie może zająć komornik z Twojego wynagrodzenia – oraz równie ważne: czego zająć nie może. Wszystko na bazie aktualnych (2025) przepisów i liczb, napisane językiem, którym mówią zwykli ludzie, a nie tylko kancelaryjne paragrafy.
1. Dlaczego w ogóle komornik dobiera się do pensji?
Egzekucja z wynagrodzenia to dla wierzyciela najpewniejszy i najtańszy sposób odzyskania pieniędzy. Prawo (art. 881 §1 KPC) pozwala komornikowi wysłać do pracodawcy tzw. zawiadomienie o zajęciu. Firma, pod groźbą grzywny, musi wstrzymać część wypłaty i przelewać ją co miesiąc na konto komornika. Ty, jako dłużnik, nawet nie masz okazji „schować” tej kasy – pieniądze są obcinane jeszcze zanim trafią na Twój rachunek.
2. Minimalne wynagrodzenie 2025 i jego wpływ na egzekucję
Zacznijmy od liczby-klucza: 4666 zł brutto – tyle wynosi od 1 stycznia 2025 r. płaca minimalna dla pełnego etatu . Po odliczeniu składek i PIT to około 3511 zł netto.
Dlaczego ta kwota jest tak ważna? Bo w większości niealimentacyjnych spraw komornik musi pozostawić Ci „na rękę” co najmniej równowartość płacy minimalnej (po odliczeniach). To tzw. kwota wolna od zajęcia.
| Rodzaj długu | Maks. potrącenie z pensji (po potrąceniu ZUS/PIT) | Kwota wolna? |
|---|---|---|
| Alimenty | 60 % | Nie (komornik może zająć całość aż do limitu 60 %) |
| Inne długi (kredyty, faktury, mandaty) | 50 % | Tak – musi zostać min. wynagrodzenie |
| Zaliczki pracodawcy | 75 % | Tak – musi zostać 25 % min. wynagrodzenia |
| Kary porządkowe (art. 108 KP) | 90 % | Tak – musi zostać 10 % min. wynagrodzenia |
Co to oznacza w praktyce?
- Zarobek równy pensji minimalnej (3511 zł netto)
Dług alimentacyjny: komornik zabierze 60 % tej kwoty, czyli ~2107 zł.
Dług „zwykły”: nie zabierze nic, bo musisz dostać całe 3511 zł na życie. - Pensja 7000 zł netto
Alimenty: 4200 zł (60 %) leci do komornika, zostaje 2800 zł.
Dług „zwykły”: maks. 50 % = 3500 zł, ale komornik musi zostawić Ci 3511 zł kwoty wolnej, więc realnie potrąci tylko 3489 zł.
4. Praca na część etatu? Kwota wolna spada proporcjonalnie
Jeśli pracujesz np. na pół etatu, kwota wolna to połowa minimalnej, czyli mniej więcej 1755 zł netto. Analogicznie przy ¼ etatu itd. Wynika to wprost z art. 87¹ §2 KP.
5. Umowa zlecenia i inne „śmieciówki” – czy jest chroniona?
Teoretycznie świadczenia z umów cywilnoprawnych nie mają ochrony KP, ale… jeśli zleceniobiorca spełnia warunki z art. 833 §2 KPC (zlecenie jest jedynym źródłem utrzymania, ma charakter powtarzalny, itp.), sądy nakazują stosować te same limity i kwoty wolne co przy etacie. Pracodawcy coraz częściej respektują to prewencyjnie.
6. Premie, trzynastka, ekwiwalent za urlop – kąski, które komornik lubi
- Premia uznaniowa, nagroda jubileuszowa, „trzynastka” → podlegają zajęciu dokładnie jak pensja.
- Ekwiwalent za niewykorzystany urlop → również wpada do puli, bo Kodeks pracy traktuje go jak składnik wynagrodzenia.
- Wczasy pod gruszą, paczki świąteczne z ZFŚS → tu bywa różnie. Część prawników twierdzi, że komornik może je przejąć, jeśli wyraźnie wskaże w tytule egzekucyjnym. Inni podnoszą, że to świadczenia socjalne, a więc formalnie nie są „wynagrodzeniem za pracę”. W praktyce decyduje… praktyka danego komornika.
7. Świadczenia absolutnie nietykalne
Komornik nie może tknąć m.in.:
- 800+ na dzieci,
- zasiłków z pomocy społecznej,
- stypendiów naukowych,
- dodatku pielęgnacyjnego,
- świadczenia „Za Życiem”.
Jeśli bank „przypadkiem” ściągnie te pieniądze z konta, składasz reklamację – i odzyskujesz środki.
8. A co z rachunkiem bankowym?
Nawet jeśli wynagrodzenie przejdzie sito potrąceń, komornik nadal może zajrzeć na Twoje konto osobiste. Tutaj chroni Cię art. 54 prawa bankowego: kwota równowarta 75 % minimalnej pensji (brutto) miesięcznie jest wolna od zajęcia (w 2025 r. to 3499,50 zł). Ale uwaga: limit „resetuje się” co miesiąc.
9. Kolejność potrąceń – gdy długów jest kilka
- Alimenty (zawsze numer 1),
- Zaległe alimenty,
- Pozostałe tytuły egzekucyjne (kredyty, mandaty, faktury),
- Zaliczki pracodawcy,
- Kary porządkowe.
Łączny limit to 50 % pensji (lub 60 %, jeśli w grę wchodzą alimenty).
10. Co zrobić, gdy zajęcie przekracza limity?
- Sprawdź paski płacowe – błędy zdarzają się częściej, niż myślisz.
- Napisz do komornika wniosek o ograniczenie egzekucji (art. 833 §2 KPC).
- Skarga na czynności komornika – masz 7 dni od momentu, gdy dowiesz się o naruszeniu.
- Negocjuj z wierzycielem: czasem ugoda = mniejsze koszty egzekucji.
- Restrukturyzacja lub upadłość konsumencka – ciężka artyleria, gdy długów jest morze.
11. „Nie pracuję na etat, więc jestem bezpieczny”… Naprawdę?
Freelancerzy i osoby na B2B często myślą, że komornik ich ominie. Niestety, wystarczy jedno zlecenie wystawione na firmę, by wierzyciel wszedł np. w udział w Twoich fakturach. A jeśli prowadzisz JDG, komornik może dodatkowo:
- zająć ruchomości (laptop, samochód firmowy),
- przeprowadzić egzekucję z rachunku VAT,
- wpisać Cię do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.
To temat na oddzielny wpis, ale warto wiedzieć, że „ucieczka” z etatu nie zawsze rozwiązuje problem.